تعداد شرکا و سهامداران در ثبت انواع شرکت های تجاری
شرکت را اجتماع دو یا چند شخص حقیقی یا حقوقی به منظور انجام عملیات تجاری و کسب سود گویند. در قوانین ایران، حداقل تعداد شرکا در شرکت * نفر است. از آنجا که یک شخص نمی تواند به تنهایی شرکت تشکیل دهد بنابراین تاسیس شرکت مستلزم شراکت دو یا چند شریک می باشد. لیکن قانون محدودیتی برای سقف تعداد شرکاء تعیین نکرده است.
شرکا باید از صلاحیت و اهلیت لازم برخواردار باشند. سن قانونی ( ** سال تمام ) و برخورداری از سلامت عقل، مبین صلاحیت و اهلیت است. بنابراین افرادیکه از نظر سن و عقل ( قوه دماغی ) به درجه بلوغ نرسیده باشند فاقد صلاحیت لازم برای عقد قرارداد می باشند. از آن جا که انعقاد قرارداد با افراد صغیر، محجور یا مجنون فاقد وجاهت قانونی است لذا در رابطه با افراد موصوف عقد قرارداد صرفاَ از طریق ولی یا قیم آن ها امکان پذیر خواهد یود.
در ذیل به تشریح بیشتر راجع به تعداد شرکا و سهامداران در انواع شرکت های تجاری می پردازیم.
شرکت سهامی
شرکت های سهامی از جمله مهم ترین شرکت های تجاری به حساب می آیند .تعداد شرکا در این نوع شرکت ها معمولاَ زیاد است و در نتیجه در حالی که سرمایه هر یک از شرکا ممکن است به تنهایی قابل ملاحظه نباشد ، با این حال کل سرمایه شرکت ممکن است به میزان خیلی زیاد و قابل توجه باشد.
در سایر شرکت ها اعم از تجاری یا مدنی عده شرکاء تعیین نشده و مطابق تعریفی که بیان کردیم، شرکت تشکیل می شود از دو نفر شریک یا بیشتر ولی به موجب ماده * اصلاحی قانون تجارت ” در شرکت سهامی تعداد شرکاء نباید از سه نفر کمتر باشد “.
به نظر می رسد که قرار دادن حداقل تعداد شرکاء * نفر ، مربوط به شرکت های سهامی خاص است والا در شرکت های سهامی عام عده شرکاء به شرحی که ذیلاَ ذکر می شود کمتر از * نفر نخواهد بود.
تعیین حداقل شرکاء به تعداد سه نفر جهت تطبیق با سایر مقررات شرکت های سهامی است. زیرا به موجب ماده *** اصلاحی قانون تجارت ” شرکت سهامی به وسیله هیئت مدیره ای که از بین صاحبان سهام انتخاب شده کلاَ یا بعضاَ قابل عزل می باشند اداره خواهد شد. عده اعضای هیئت مدیره در شرکت های سهامی عام نباید از پنج نفر کمتر باشد “. بنابراین اگر تعداد شرکاء کمتر از * نفر باشد زیرا در این صورت هیئت مدیره که باید از صاحبان سهام انتخاب شوند تشکیل نخواهد شد.
شرکت بامسئولیت محدود
شرکت بامسئولیت محدود، بین دو یا چند نفر برای انجام امور تجاری تشکیل می شود لذا ، این شرکت می تواند تنها با حضور دو شریک هم تشکیل گردد.
از آن جا که تشکیل شرکت با مسئولیت محدود ، عموماَ بر پایه شناخت شرکا از یکدیگر و اعتماد و اطمینانی که آنان به یکدیگر دارند صورت می گیرد از این رو، مادامی که تعداد شرکا از ** نفر تجاوز نکرده است قانوناَ خود آن ها در شرکت نظارت دارند، در عین حالی که از تعیین ناظر و بازرس ممنوع نشده اند. ولی هر گاه عده شرکا بیش از ** نفر باشد ، تعیین هیات نظارت – که به جای بازرس شرکت سهامی است – ضروری است.
شرکت تضامنی
حداقل تعداد شریک در شرکت تضامنی * نفر می باشند. این شرکت، به شرکتی گفته می شود که تحت اسم مخصوص برای امور تجاری، بین دو یا چند نفر بامسئولیت تضامنی تشکیل می شود.
شرکت تعاونی
ماده * قانون بخش تعاونی، حداقل اعضا برای تشکیل یک شرکت تعاونی را * نفر تعیین کرده است. ماده * همین قانون، عضویت در شرکت تعاونی را محدود به اشخاص حقیقی کرده است و در مورد تعاونی های تولید، عضو باید در زمینه موضوع همان تعاونی اشتغال داشته باشد. ولی در مورد تعاونی های چندمنظوره، این شرط لغو شده است لذا اعضا می توانند غیرشاغل باشند. اما در این نوع از تعاونی ها ، هیات مدیره و مدیر عامل باید در زمینه موضوع همان تعاونی شاغل باشند.
شرکت نسبی
در شرکت نسبی حداقل شرکا * نفر می باشد. می توان گفت : شرکت نسبی شرکتی است که برای امور تجاری، در تحت اسم مخصوص بین دو یا چند نفر تشکیل می شود و مسئولیت هر یک از شرکا در برابر بدهی های شرکت برای پرداخت تمام بدهی های آن کافی نباشد، هر یک از شرکا برخلاف شرکت تضامنی، مسئول پرداخت تمام باقیمانده آن نیست بلکه به نسبت سرمایه ای که در شرکت دارد، مسئول پرداخت است.
شرکت مختلط سهامی
حداقل تعداد شریک در شرکت مختلط سهامی * نفر می باشد. شرکت مختلط سهامی ، شرکتی است که تحت اسم مخصوصی، بین یک عده شرکای سهامی و یک یا چند نفر شریک ضامن تشکیل می شود.
در این قبیل شرکت ها دو نوع شریک موجود است :
*- شرکاء سهامی
*- شرکاء ضامن
شرکاء سهامی کسانی هستند که سرمایه آن ها به صورت سهام متساوی القیمه در آمده و مسئولیت آن ها تا میزان همان سرمایه ای است که در شرکت دارند.
شریک ضامن کسی است که سرمایه او به صورت سهام درنیامده و مسئول کلیه قروضی است که ممکن است علاوه بر دارائی شرکت پبدا شود. در صورت تعدد شریک ضامن مسئولیت آن ها در مقابل طلبکاران روابط آن ها با یکدیگر تابع مقررات شرکت تضامنی خواهد بود.
شرکاء ضامن نمی توانند بدون رضایت سایر شرکاء تجاری از نوع تجارت شرکت به نمایند ولو به حساب دیگری باشد و یا به عنوان شریک ضامن در شرکت بامسئولیت محدود دیگری که نظیر این تجارت را دارد داخل شوند.
