شرایط تبدیل شرکت تجاری

منظور از تبدیل این است که بدون محو شخصیت حقوقی قبلی شرکت و ایجاد شخصیت حقوقی جدیدی برای آن، شرکت شکل و قالبی نو پیدا کند. مثل این که شرکت تضامنی به شرکت سهامی خاص یا عام تبدیل شود و یا این که شرکت سهامی خاص با حفظ شخصیت حقوفی خود به شرکت سهامی عام تبدیل شود.
در قانون تجارت تبدیل شرکت های تجاری بنا به مصالح تجاری مورد پذیرش قرار گرفته است. اما این بدان معنا نیست که هر شرکتی می تواند با تبدیل شرکت تجاری خود به نوعی از انواع شرکت های دیگر اقدام کند. در ذیل به بررسی این شرایط می پردازیم.

• شرایط تبدیل شرکت

نحوه تصمیم گیری راجع به تبدیل شرکت، منطقاَ تفاوتی با نحوه تغییر دیگر مواد اساسنامه ندارد کما اینکه ماده *** لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت تصمیم گیری راجع به تبدیل شرکت سهامی خاص به عام را در صلاحیت مجمع عمومی فوق العاده دانسته است. متقابلاَ ماده *** قانون تجارت تبدیل شرکت تضامنی به شرکت سهامی را موکول به رضایت همه شرکا نموده است.
اشکالی به نظر نمی رسد که در قرارداد شرکت تجاری ( اساسنامه ) ، تصمیم گیری راجع به تبدیل شرکت از آنچه که در لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت آمده است، دشوارتر شود و یا آنکه تبدیل شرکت تضامنی به شرکت سهامی با رای اکثریت شرکا میسر شود. به علاوه در صورت سکوت توامان قانون و قرارداد شرکت تجاری باید تبدیل شرکت را منوط به حصول اتفاق آرا دانست. زیرا در این فرض دلیلی بر تحمیل رای اکثریت بر اقلیت وجود ندارد.

• تطبیق کلیه شرایط شرکت موجود با شرکت مورد نظر

کاملاَ بدیهی است که تصمیم گیری به تنهایی موجب تبدیل شرکت نمی گردد بلکه باید با ملاحظه شرایط ایجاد هر یک از انواع شرکت، شرایط شرکت موجود را با شرایط شرکت مورد نظر تطبیق داد. این امر ممکن است مستلزم افزودن تعداد شرکا، افزایش سرمایه و همچنین اصلاحاتی در اساسنامه شرکت و نظایر آن باشد.
لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت در ماده *** جهت تبدیل شرکت سهامی خاص به سهامی عام، به دو شرط افزایش سرمایه به میزانی که برای ایجاد شرکت سهامی لازم است و همچنین اصلاح اساسنامه تصریح دارد. به علاوه در ماده مذکور سپری شدن دو سال از تاریخ ایجاد شرکت سهامی خاص و تصویب دو ترازنامه از سوی مجمع عمومی شرکت نیز شرط شده است.
برای تبدیل شرکت تضامنی به سهامی، ماده *** قانون تجارت فی الجمله به ضرورت رعایت تمام مقررات راجع به شرکت سهامی تصریح نموده است.

• ثبت تبدیل شرکت

همچنانکه ثبت شرکت، شرط ایجاد آن است، تبدیل شرکت نیز منوط به ثبت است و زمان تحقق تبدیل شرکت را باید لحظه ثبت آن دانست. ماده *** لایحه قانونی اصلاح قسمتی از قانون تجارت به الزامی بودن ثبت تبدیل شرکت تصریح نموده و مدارک لازم جهت ثبت را احصا نموده است اما نسبت به اثر ثبت در تحقق تبدیل شرکت ساکت است. دلایلی که برای اثر ثبت در ایجاد شرکت برشمرده شد، برای اثبات ملازمه ثبت با تبدیل شرکت نیز کفایت می کند.
مرجع ثبت شرکت ها پس از وصول مدارک مورد نیاز ثبت و تطبیق مدارک با قانون مبادرت به ثبت می نماید و مراتب ثبت شرکت را با هزینه ثبت شرکت آگهی می نماید.

• ضمانت اجرای عدم رعایت شرایط تبدیل شرکت

در صورت عدم رعایت شرایط تبدیل شرکت نمی توان چنین حکم کرد که حیات شرکت بر اساس قواعد حاکم بر شرکت در زمان قبل از تبدیل ادامه می یابد و تبدیل محقق نشده است. بنابراین علیرغم عدم رعایت شرایط تبدیل، شرکت را تبدیل شده تلقی می کنیم و در مواجهه با عدم رعایت شرایط تبدیل، از ضمانت اجرای بطلان شرکت استفاده کنیم.